Gebelik
Gebelik, şüphesiz ki bir çift için çok özel bir dönemdir. İlk gebelikte ebeveynler daha önce karşılaşmadıkları bir durumla karşı karşıyadırlar. Özellikle planlı olmayan gebeliklerde çiftler gebelik haberini aldıkları zaman ilk olarak ne yapacaklarını bilemezler. Tabi ki tercih edilen gebeliğin planlı olması ve prekonsepsiyonel (gebelik öncesi ) dönemde gerekli testlerin yapılarak folik asit desteğinin başlanmasıdır.
Gebelik dönemi ailenin profesyonel yardım ve danışmanlık alması gereken bir dönemdir. Anne adayı doktoruyla düzenli olarak kontrol tarihlerini konuşarak belirlemelidir.
Gebelik nasıl anlaşılır?
Planlı olmayan gebeliklerden, genellikle adet tarihinin geçmesine rağmen adetin görülmemesi üzerine şüphe edilir. Düzensiz adet gören kadınlarda ise bu durumun anlaşılması daha zordur. Eczanelerde satılan basit bir idrar testi ile gebelik az bir yanılma payıyla kesin olarak anlaşılabilir. Bu testlerde idrarda ölçülen β-hCG (gebelik hormonu) dir. Bu testlerin yanılmasının
nedeni anne vücudundaki bazı hormonların gebelik hormonuyla yakın benzerlik göstermesidir. Kesin tanı kan testi ile anlaşılır ve test pozitif ise ultrasonla gebeliğin durumu mutlaka kontrol edilmelidir.
İlk ultrason
Kan testi pozitif çıkan hastalarda mutlaka ultrason uygulanmalıdır. Ultrasonla gebelik kesesi ve bebeğe ait yapıların görülebilmesi için gebelik hormonunun en az 1500-2000 civarında olması gerekir. Gebelik kesesinin rahim içinde ve sağlıklı yapıda olup olmadığı kontrol edilir. Burada en önemli nokta dış gebelik olup olmadığının anlaşılması veya gebelik hormonunun yükseldiği nadir tümörlerin erken dönemde anlaşılmasıdır. Ayrıca gebelik kesesinin düzenli olması veya bebek kalp atışlarının izlenmesi olası bir düşüğü ekarte edecektir.
İlk belirtiler
Adetleri düzensiz olan yani adet gecikmesinin normal karşılandığı hastalarda ilk belirtiler bulantı, kusma, halsizlik, baş dönmesi veya iştahın artması olabilir. Aşağıdaki videoda gebelik belirtileri ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır.
Ne yapılmalı?
Gebelik tanısı kan veya idrar testi ile konduğu zaman özellikle planlı olmayan gebeliklerde beklemeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışılmalıdır. Annenin kullanmakta olduğu ilaçlar doktorla konuşuluncaya kadar kullanılmamalıdır. Alkol ve sigara derhal kesilmelidir. Kahve kullanımı ise günlük iki fincanı geçmemelidir.
Gebelikte kanama
Gebeliğin hangi döneminde olursa olsun vajinal kanama doktora başvurmayı gerektirir. Bu kanamaların tümü düşük olduğu anlamına gelmez. Düşük tediti, dış gebelik veya bebeğin rahime yerleşme kanamaları olabilir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ise doğum eyleminin başlaması veya plasenta (bebeğin eşi) ile ilgili sorunları işaret edebilir.
Gebelikte cinsiyetin belirlenmesi
Gebelikte cinsiyet ultrasonla veya genetik tanı ile belirlenebilir. Ultrasonla cinsiyet tayini hekime bağlı olarak az bir yanılma payına sahiptir bu yüzden aileler bebek doğana kadar emin olmamalıdır. Genetik tanı için doku alınması gerektiğinden bu girişim sadece bebeğin sağlığını ilgilendiren bir durum varsa uygulanır. Günümüzde bazı ülkelerde ise bebeğin cinsiyeti PGD (preimplantasyon genetik tanı) ile belirlenebilmektedir. Bu yöntem tüp bebek sonrası döllenen yumurtalardan hücrenin alınıp genetik analizinin yapılması ile mümkün olur. Daha sonra sadece seçilen cinsiyetteki embryolar annenin rahmine verilir.
Gebelikte yaşın önemi
Günümüzde kadınların akademik eğitimlerinin yaygın hale gelmesi ve çalışma koşullarının erkeklerinki ile benzer yoğunlukta olması nedeniyle gebelikler ileri yaşlara ertelenmektedir. Bu durum da yaşa bağlı kısırlık oranlarını giderek artırmaktadır. Kadınlar için kritik yaş ortalama 35 tir. Bu yaşlardan sonra yumurtalık rezervleri giderek azalmakta ve genetik olarak sağlıklı olmayan bebek doğurma şansı artmaktadır. Sadece kısırlık oranı değil gebelikle ilgili komplikasyonlardan birçoğu da yaşla birlikte artmaktadır. Normal doğum oranları da yaş ilerledikçe azalır. İleri yaşlardaki anne adaylarının sezeryan ile doğum yapma oranı daha yüksektir.
Gebelikte olağan değişimler: Gebeliğin ilk haftalarından itibaren anne vücudu birçok değişikliğe uğrar. Bu değişiklikler gebeliğin ilerleyen dönemlerinde daha da belirgin hale gelir. Bacaklarda şişkinlik, karında çatlaklar, meme çevresinin koyulaşması, yüzde koyu renkli lekeler, kilo alımı, nefes darlığı, erken yorulma, iştahta artma, düzensiz karın ağrıları beklenen belirtilerdir.