Çikolata Kisti
Çikolata kisti nedir ve kimlerde görülür?
Endometriyoma denilen çikolata kistleri, normalde rahim içinde bulunup, rahim iç duvarını döşeyen endometriyum hücrelerinin yumurtalıkta yerleşip, kanayarak kistleşmesi sonucu oluşur. İçinde biriken kanamalı kist sıvısının kahverengi görüntüsü nedeniyle çikolata kisti olarak adlandırılır. Nasıl ve neden oluştuğu konusunda net bir bilgi olmamasına ve çeşitli hipotezler öne sürülmesine rağmen, zemininde üreme çağında salgılanan hormonların etkili olduğu düşünülür ve en sık 20-40 yaş arası görülür.
Çikolata kisti nasıl teşhis edilir?
Endometriyoma ve birlikte endometriyozisi olan hastaların hiçbir şikayeti olmayabileceği gibi, şikayetle başvuran hastalar en sık ağrılı adet görme, cinsel ilişki sırasında ağrı, sürekli devam eden kasık ağrısı, bazen kısırlık gibi şikayetlerle başvurur. Çikolata kisti ,üreme çağındaki kadınlarda en sık rastlanan over kistlerinden biridir. Yumurtalıkları değerlendirmek için yapılan ultrason sırasında tipik görüntüsü nedeniyle şüphelenilir ve aslında kesin tanı kistin ameliyatla çıkarılıp, patolojik incelenmesi ile konur.
Endometriyomadan şüphelenilen kadınlarda kanda bakılan tümör belirteçlerinden biri olan CA 125’ de hastalığın tanı ve takibinde kullanılabilen yardımcı bir parametredir. CA yüksek çıkması kesin tanı koydurmamakla birlikte, tanıya yardımcıdır.
Çikolata kistinin tedavisi
Çikolata kistinin medikal tedavisi olarak kistin gelişimi hormon bağımlı olduğu için hormon baskılayıcı ilaç tedavilerinden yararlanılabilir. İlaç tedavisi olarak doğum kontrol hapları, GnRH analogları, danazol, progesteronlar kullanılabilir.Şikayetlere neden olan ve belirli büyüklüğün üzerindeki kistlerin düşük oranda da olsa kanser riskinden dolayı cerrahi ile tedavisi gerekir. Endometriyomanın esas tedavisi ameliyatla çikolata kistinin kapsülü ile birlikte çıkarılması yada kistin boşaltılarak, kapsülünün koagülasyonudur.
Tedavide karşılaşılabilecek sorunlar
Endometriyomada karşılaşılabilecek en önemli sorunlar eşlik eden karın zarı veya diğer kadın iç genital organlarında bulunan endometriyotik odaklar, bunlara bağlı gelişen karın içi yapışıklıklar ve kistin cerrahi sonrası tekrarlama riskidir. Endometriotik odakların en sık yerleştiği yerler yumurtalıklar, tüpler, karın zarı, bağırsaklar, idrar torbasıdır. Endometriyoma ameliyatı sırasında varolan açıklıklar açılıp, endometriyotik odaklar da yakılır.
Çikolata kisti oranları
Toplumda enometriyozisin(çikolata kisti) görülme sıklığı %5-10 olmasına rağmen, infertil kadınlarda %20-40’ tır. Endometriyoma yumurta ve embriyo kalitesinin bozulması, endometrial reseptivitenin bozulmasıyla embrioyonun tutunmasında azalma, oluşan yapışıklıklara bağlı anatominin bozulması gibi çeşitli nedenlerden dolayı gebe kalmayı olumsuz etkileyebilir. Fakat endometriyomanın yanı sıra tüp bebek tedavisi planlanırken kadının yaşı, infertilite süresi, eşlik eden diğer infertilite nedenleri, yumurtalık
kapasitesi ve kistin boyutu gibi noktalara da dikkat etmek gerekir. Genellikle 4 cm üzerindeki kistler, evre 3 veya 4 endometriyoziste,(çikolata kisti) kadın yaşı ileri ve yumurtalık kapasitesi düşükse, erkek faktörü gibi eşitlik eden başka infertilite faktörü varsa cerrahi tedavi ile kistin çıkarılması tercih edilmez.
